هل در طب سنتی ایران به نام‌های قاقله صغار و کبار، هیل و هال نیز خوانده می شود. این گیاه علفی دارای میوه‌ی تخم‌مرغی شکل کوچکی است به طول ۱ ـ ۲ سانتیمتر. هل درختی است از خانواده زنجبیل به صورت وحشی و پرورشی در مناطق کوهستانی و در سایه درختان می‌روید. ارتفاع درخت ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر و بعصی‌ها دارای اعضاء چوبی تا ۳ متر ارتفاع و شاخه‌های هوایی و برگ‌های متناوب نوک تیز با گل‌های ریز سفید مانند گل باقلا و میوه آن کوچک ناشکوفا (پوشینه دار) بقدر بند انگشت با پوست تیره‌رنگ و دانه‌های متعدد می‌باشد. هل انواع مختلفی دارد: هل سفید و هل سیاه و هل سبز و هل رسمی. که طبیعت همه ان‌ها گرم و خشک و نوع سبز ان تند و معطر بوده و از دو نوع دیگر مرغوب‌تر است. دانه‌های هل بویی قوی و طعمی مطبوع دارد از مغز و پوستش برای درمان و معطر ساختن غذاها و پختن شیرینی استفاده می‌شود.
هل ادویه‌ای بومی هند، نپال و بوتان محسوب می‌شود. امروزه، این ماده در بیشتر مناطق آسیا از جمله، هند، چین، بوتان، ویتنام، مالزی، کره و ژاپن یافت می‌شود. از هل به عنوان ملکه ادویه‌جات نام می‌برند و یکی از گران‌ترین ادویه‌های جهان پس از زعفران و وانیل نیز است. از جمله فواید سلامت هل می‌توان به حفاظت از دستگاه گوارش، کنترل کلسترول، کنترل سرطان، تسکین مشکلات قلبی و عروقی، و بهبود جریان خون در بدن اشاره کرد. این گیاه برای درمان بیماری‌های دهان و دندان و عفونت‌های دستگاه ادراری مانند التهاب مثانه، نفریت، و سوزاک مفید است. هل دارای ویژگی های تقویت کننده میل جنسی است و همچنین به عنوان درمانی برای ضعف جنسی، اختلال در نعوظ، و انزال زودرس نیز استفاده می‌شود. هل به شکل غلاف‌هایی کوچک که دانه‌هایی سیاه‌رنگ درون آنها قرار گرفته‌اند، یافت می‌شود. هم دانه‌ها و هم غلاف هل دارای عطر و طعم دلپذیری هستند.
از این رو، هل به عنوان یک عامل طعم‌دهنده در آشپزی هندی بسیار مورد استفاده است. چای هل در کنار چای زنجبیل از نوشیدنی‌های بسیار مشهور در هند محسوب می‌شود. افزون بر مصارف آشپزی، استفاده از هل به عنوان یک گیاه دارویی سابقه‌ای طولانی در فرهنگ هندی و پزشکی سنتی چینی دارد. باور بر این بوده است که هل درمانی برای عفونت‌های دندان و لثه، ناراحتی گلو، گرفتگی ریه، سل ریوی، التهاب پلک، اختلالات گوارشی، ناراحتی کلیه، و سنگ کیسه صفرا محسوب شده و به عنوان یک پادزهر برای سموم و زهرها نیز کاربرد داشته است.
فواید سلامت هل
هل ادویه‌ای ایده آل با فواید سلامت بسیار است. از محبوب‌ترین و شناخته شده‌ترین فواید سلامت این ماده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ویژگی‌های ضد سرطان
سرطان، به ویژه سرطان روده بزرگ، یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در جهان است. افزایش هزینه‌های روش درمانی سرطان و عوارض جانبی آن، پژوهشگران را به یافتن جایگزین‌هایی پایدارتر تشویق کرده است. مطالعات صورت گرفته توسط موسسه ملی سرطان چیتارانجان در کلکته نشان داده‌اند، رژیم غذایی حاوی هل نتیجه مثبتی در مقابله با سرطان روده بزرگ دارد.
سلامت قلب و عروق
مطالعات صورت گرفته در زمینه تاثیر مصرف هل بر سلامت قلب و عروق نشان داده اند این ماده به پایین آوردن ضربان قلب یا کنترل ریتم ضربان کمک می‌کند و فشار خون بالا را کنترل می کند.
کنترل کلسترول
ریزمغذی های موجود در هل می‌توانند با افزایش سطوح چربی در بدن انسان مقابله کنند. طی مطالعه‌ای آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کبدی و قلبی گرفته شده از هل روی موش‌هایی با رژیم غذایی حاوی چربی بالا مورد استفاده قرار گرفت. این آنزیم‌ها بر سطوح کلسترول تاثیرگذار بوده و به کنترل آنها کمک قابل توجهی کردند.
ضد افسردگی
باور بر این است که هل دارای ویژگی‌های ضد افسردگی است. روغن عصاره هل یکی از روغن‌های اصلی مورد استفاده در رایحه درمانی است. این ماده نه تنها برای مقابله با افسردگی بلکه برای درمان انواع مختلف بیماری ها از اختلالات معده تا بیماری های ریوی قابل استفاده است.
درمان اختلالات ادراری
در آیورودا (علم باستانی هندی درباره پزشکی و سبک زندگی)، هل به عنوان درمانی برای بیماری ها و عفونت های دستگاه ادراری مانند التهاب مثانه، نفریت و سوزاک مورد استفاده بوده است.
محافظت در برابری بیماری های دستگاه گوارش
هل از گذشته‌های دور در آیورودا، پزشکی چینی و پزشکی یونانی به عنوان درمانی برای اختلالات گوارشی مورد استفاده بوده است. عصاره متانولی گرفته شده از هل جزئی است که به کنترل اختلالات گوارشی مانند اسیدیته، نفخ شکم، و گرفتگی معده کمک می کند. روغن‌های فرار استخراج شده از هل آثار مثبت بر اختلالات دستگاه گوارش را نشان داده‌اند.
ویژگی های ضد میکروبی
برای هزاران سال باور بر این بوده است که هل دارای ویژگی‌های ضد عفونت است. برای علم مدرن این به معنای ویژگی‌های ضد میکروبی هل است. طی مطالعه‌ای از روغن‌های فرار استخراج شده از هل برای بررسی این فرضیه استفاده شد که نشان داد این روغن‌ها توانایی مهار رشد و گسترش برخی از میکروب‌های خطرناک که دلیل مسمویت غذایی هستند را دارد.
ویژگی‌های ضد اسپاسم
اسپاسم عضلانی اغلب در افراد مسن گزارش می‌شود. انقباض ناگهانی در عضلات این اسپاسم ها را موجب می‌شوند. هنگامی که عضله منقبض می‌شود می‌تواند به شکل‌گیری درد ناگهانی منجر شود. بنابر نتایج آزمایش‌های صورت گرفته روی حیوانات، هل می‌تواند برای کنترل اسپاسم عضلات مورد استفاده قرار بگیرد.
بیماری‌های دهان و دندان
صدها سال است که هل در آیورودا و پزشکی سنتی چینی برای درمان مشکلات دهان و دندان مورد استفاده قرار می گیرد. پس از اختراع آنتی بیوتیک ها، مشخص شد این آنتی بیوتیک ها نتایج مختلف و همچنین عوارض جانبی به همراه دارند. از جمله عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک‌ها مهار باکتری‌های پروبیوتیک مفید در روده است. در مقابل، استفاده از ادویه‌ها ایده آل است زیرا تنها میکروب‌های عفونی را مهار می‌کنند و کاری با باکتری‌های پروبیوتیک ندارند. مطالعه صورت گرفته توسط دنشگاه کالیفرنیا وجود ویژگی‌های ضد میکروبی در هل را تایید کرده است.
ویژگی ضد آسم
هل می تواند به عنوان درمانی برای آسم و دیگر مسائل تنفسی مورد استفاده قرار بگیرد. نتایج یک مطالعه نشان داد عصاره خام هل به باز کردن مسیرهای هوایی در حیوانات آزمایشگاهی کمک می کند. همچنین، آنها در آرامش بخشیدن به بافت‌های نای موثر بوده‌اند.
ویژگی های ضد التهابی
بنابر آیورودا، هل برای تسکین درد مفاصل و عضلات خوب است. شواهد تجربی جدید نشان داده‌اند هل دارای ویژگی‌های ضد التهابی و ضد سرطان‌زا است.
سم زدایی
فرآیندهای سوخت و ساز در بدن انسان رادیکال های سمی و آزاد منتشر می‌کنند که سلول‌های سالم را تحت تاثیر قرار می دهند. این سموم انباشته شده می‌توانند زمینه ساز شکل‌گیری چندین بیماری از جمله سرطان و پیری زودرس شوند. هل به عنوان یک عامل سم‌زدا شناخته می‌شود. روغن‌های عصاره‌ای و مواد زیستی-شیمیایی موجود در هل آثار سم زدایی ارائه می‌کنند.
بهبود گردش خون
در درمانی های سنتی مانند رایحه درمانی، هل برای درمان نشانه های آسم و برونشیت از طریق بهبود جریان خون به ریه ها مورد استفاده قرار گرفته است. روغن عصاره‌ای استخراج شده از هل روی افرادی دارای استرس آزمایش شده و مشخص شده است که هل به بهبود جریان خون در بدن کمک می کند.
بهبود تهوع و استفراغ
هل به طور سنتی به عنوان درمانی برای تهوع کاربرد دارد. هل تونیکی موثر و محرک است و برای تسکین احساس تهوع و استفراغ خوب است.
گلو درد
هل همانند یک درمان خوب برای گلو درد عمل می کند. هل و دارچین را می‌توانید به همراه هم در آب جوشانده و برای کنترل گلو درد هر روز صبح این آب را غرغره کنید.
سکسکه
سکسکه، به ویژه برای کودکان، می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد. هل یکی از درمان‌های موثر برای سکسکه شناخته می‌شود. چند غلاف هل را در آب بجوشانید و با نوشیدن این آب می‌توانید از شر سکسکه خلاص شوید.
خوشبو کننده نفس
غلاف ها و دانه های هل می توانند به عنوان یک خوشبو کننده نفس جویده شوند. عطر و طعمی که در هل وجود دارد به واسطه وجود روغن عصاره ای است. جای شگفتی نیست که روغن عصاره‌ای هل به عنوان یک ماده تشکیل دهنده در آدامس ها مورد استفاده قرار می گیرد.
تهیه یک دم کرده دارویی با هل:
برای تهیه یک دم کرده ی گیاهی معطر و آرام بخش و خوش طعم، ۴ عدد دانه هل را همراه با ۴ عدد دانه فلفل سیاه، ۴عدد دانه میخک، یک قطعه دارچین نکوبیده و چند حلقه نازک زنجبیل تازه در ۶۰۰ میلی لیتر آب بریزید. آن را به مدت نیم ساعت روی حرارت ملایم قرار دهید، اما مواظب باشید نجوشد. دم کرده را صاف کنید و به صورت داغ همراه با کمی شیر یا عسل بنوشید. نوشیدن این دم کرده دو بار در روز، درمانی فوق العاده برای سرفه و سرماخوردگی است.
نکته: برای عطرآگین کردن غذا، شیرینی یا مربا، حتما لازم نیست غلاف آن را باز کرده و دانه‌های سیاه رنگ هل را مورد استفاده قرار دهید؛ میوه هل با همان غلاف نیز به اندازه کافی غذاها را خوش طعم می‌کند؛ مگر آنکه طعم جویدن دانه‌های هل در دهان‌تان را دوست داشته باشید.
